Hormonen zijn als de ouders in een gezin. Ze zwengelen ieder proces in het huishouden aan, en laten alles op rolletjes lopen. Zonder hormonen kan ons lichaam gewoonweg niet functioneren, en zonder jou ruimt je zoon zijn kamer écht niet op. Bij een disbalans krijgt ons lichaam spatjes en gaat het dingen anders doen, de overgang is hier een voorbeeld van. Welke rol spelen hormonen nou tijdens de overgang?
Hormonen
Hormonen zijn er in allerlei verschillende soorten en maten. Ze worden aangemaakt in verschillende klieren door het gehele lichaam. Denk dan aan de schildklier, bijnieren, alvleesklier en eierstokken. Iedere klier maakt zijn eigen hormonen aan die verantwoordelijk zijn voor een bepaald proces in het lichaam. In de eierstokken worden zogenaamde vrouwelijke geslachtshormonen aangemaakt. Bij de man gebeurt dit pal naast het hersengebied, namelijk in de teelballen.
De geslachtshormonen spelen een grote rol tijdens de overgang, en zijn de oorzaak van alle ellende. FSH, LH, prolactine, oestrogeen en progesteron zijn de vrouwelijke geslachtshormonen, en hebben ieder hun eigen functie. FSH, LH en Prolactine hebben vooral een taak in de rijping van de eicellen, het aandrijven van de eisprong en de aanmaak van moedermelk. Dit zijn nog maar de snotapen, en spelen ze geen grote rol tijdens de overgang. De echte kwajongens zijn oestrogeen en progesteron.
Oestrogeen
Waar het huishouden jarenlang floreerde op het wonderkind ‘oestrogeen’, zorgt dit hormoon op latere leeftijd alleen maar voor kopzorgen. In onze jongere jaren is oestrogeen verantwoordelijk voor de ontwikkeling en weefselvernieuwing van de baarmoeder, de placenta, de genitaliën, de borsten en de heupen. Verder houdt het de vaginawand soepel, draagt het bij aan het libido en is het verantwoordelijk voor de samenstelling van het baarmoedermondslijm. Daarbij beschermt oestrogeen de botten, houdt het de huid stevig en bevordert het de doorbloeding in de hersenen. Oestrogeen staat ook in verbinding met de aanmaak van serotonine, en daarmee dus je stemming.
Progesteron
Progesteron is nog zo’n zorgenkind. Waar het in de bloeiende jaren zorgt dat een eicel zich goed kan nestelen, de zwangerschap in stand houdt en de kans op een miskraam verkleint, kan het ook obstipatie veroorzaken. Progesteron zorgt namelijk voor een verslapping van het spierweefsel in de baarmoeder tijdens een zwangerschap, echter werkt dit helaas ook door op de darmen. Verder kalmeert progesteron en helpt het om de slaapkwaliteit te verbeteren. Ook verhoogt het de lichaamstemperatuur om de schildklier te activeren.
Hormonen tijdens de overgang
Wat gebeurt er nou werkelijk tijdens de overgang en de menopauze? In de menopauze raken oestrogeen en progesteron op de achtergrond. Er treedt een afname op waarvan het uiteindelijke niveau nog bereikt moet worden. Het proces naar het uiteindelijke niveau is de overgang. Die continue veranderingen veroorzaken de overgangsklachten.
Door de afname in oestrogeen wordt de vaginawand minder soepel, treedt er irritatie op in en rondom de vagina en zakt ons libido. We krijgen rimpels en huidproblemen, broze botten en voelen ons meer somber of zelfs depressief.
In verhouding tot oestrogeen, daalt het progesteron veel meer. Dit komt doordat progesteron na de eisprong piekt. Maar doordat de eisprong uitblijft, krijgt deze geen kans meer om toe te nemen en is er een disbalans. Progesteron wordt dus nog nauwelijks aangemaakt in de eierstokken. Enkel nog een klein beetje in de bijnieren, ovaria en vanuit het vetweefsel. In de overgangsjaren zorgt de afname van progesteron dat onze menstruatie begint te sukkelen, we onrustiger worden, we aankomen in gewicht, we last krijgen van opvliegers en uiteindelijk niet meer vruchtbaar zijn.
Waar we vroeger door schitterden en bloeiden, laat uiteindelijk ook onze bloemetjes weer verwelken. Naast een leeg nest, blijven we ook achter met het lege-eierstokken-syndroom. Onze hormoontjes zijn écht niet zo makkelijk. Wees dus extra lief voor jezelf, laat je vriendinnen komen en trek die fles wijn maar snel open…
